Το γλαύκωμα είναι μια οπτική νευροπάθεια όπου καταστρέφονται τα γαγγλικά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς. Αφορά προοδευτική βλάβη του οπτικού νεύρου και είναι κύρια αιτία τύφλωσης σε παγκόσμια κλίμακα.
Ονομάζεται και σιωπηλός κλέφτης γιατί μπορεί να κλέψει την όραση πριν συνειδητοποιήσει κάποιος ότι κάτι δεν πάει καλά. Οφείλεται σε αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, η οποία προκαλείται από ανισορροπία μεταξύ της παραγωγής και αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού. Το υδατοειδές υγρό παράγεται στον οπίσθιο θάλαμο του οφθαλμού, πίσω από την ίριδα, και ρέει μέσω της κόρης στο πρόσθιο θάλαμο του βολβού και αποχετεύεται μέσω του δυκιδωτού δικτύου στη γωνία του προσθίου θαλάμου.
Είναι ύπουλη πάθηση, συνήθως ασυμπτωματική, και συχνά οδηγεί σε τύφλωση. Δημιουργεί μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις σε περίπτωση που δε γίνει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Η γωνία του οφθαλμού οριοθετείτε μεταξύ του περιφερικού κερατοειδούς και της περιφερικής ίριδας, και σχετίζεται με την ενδοφθάλμια πίεση, μπορεί, δε, να χαρακτηριστεί ως ανοιχτή γωνία (ΧΡΟΝΙΟ ΓΑΛΥΚΩΜΑ), ή κλειστή (ΟΞΥ ΓΛΑΥΚΩΜΑ).
ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΕΩΣ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ
Είναι ένας από τους τύπους γλαυκώματος, όπως:
- Γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας
- Συγγενές γλαύκωμα
- Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης
Το οξύ γλαύκωμα συχνά αναφέρεται σαν γλαύκωμα κλειστής γωνίας.
Τα περισσότερα άτομα με αυτό το είδος γλαυκώματος έχουν στενή γωνία αποχέτευσης, η οποία μπορεί να είναι ένα εκ γενετής ελάττωμα.
Είναι λιγότερο συνηθισμένο από το χρόνιο γλαύκωμα. Είναι πάθηση κατά την οποία η ενδοφθάλμια πίεση του οφθαλμού αυξάνεται πολύ απότομα. Αυτό οφείλεται στο κλείσιμο της γωνίας, και δημιουργείται έτσι κορικός αποκλεισμός – κλείνει η δίοδος κυκλοφορίας του υδατοειδούς υγρού από τον οπίσθιο στον πρόσθιο θάλαμο.
Το υδατοειδές υγρό δεν μπορεί να κυκλοφορήσει στον πρόσθιο θάλαμο, πιέζει μπροστά την περιφερική ίριδα η οποία με την σειρά της κλείνει τον ηθμό με αποτέλεσμα η πίεση να αυξάνεται σε δραματικά επίπεδα.
Είναι μία επείγουσα κατάσταση. Πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως γιατί μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρασης σε ώρες από την εμφάνισή της.
Χωρίς θεραπεία σε μία – δύο ημέρες χάνεται η όραση του οφθαλμού, λόγω μόνιμης βλάβης του οπτικού νεύρου.
Συχνότητα
Το οξύ γλαύκωμα εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες:
αναλογία 4/1 γυναίκες / άνδρες λόγω ρηχότερου προσθίου θαλάμου
Προσβάλει 1/1000 σε άτομα με κλειστή γωνία.
Σε άτομα με κλειστή γωνία υπερμέτρωπες ηλικίας 60-70 ετών με μικρά μάτια.
Ο βολβός του οφθαλμού είναι σχετικά βραχύς (από το πρόσθιο στο οπίσθιο μέρος)
Κληρονομικότητα: αδερφός αδερφή ή γονέας με την πάθηση.
Φυσιολογική γήρανση μπορεί να προκαλέσει απόφραξη της γωνίας, και αυτό λόγω του ότι ο φακός μεγαλώνει πιέζοντας την ίριδα προς τα εμπρός, μειώνοντας το χώρο μεταξύ ίριδας και κερατοειδούς.
ΟΞΥ ΓΛΑΥΚΩΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΣ ΑΠΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΗ ΠΑΘΗΣΗ
- Τραυματισμό του οφθαλμού
- Φλεγμονή
- Διαβήτη
- Όγκο
- Προχωρημένος καταρράκτης
Τα επεισόδια οξέως γλαυκώματος μπορεί να εκδηλωθούν ξαφνικά ή μετά από προειδοποιητικά σημάδια που εμφανίστηκαν εβδομάδες ή μήνες πριν.
Η ξαφνική αύξηση της πίεσης μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις που προκαλούν μεγάλη διαστολή της κόρης. Τέτοιες καταστάσεις είναι το σκοτάδι ή ο χαμηλός φωτισμός.
Τα επεισόδια αύξησης της πίεσης εμφανίζονται συνήθως κατά τις νυχτερινές ώρες. Σε σκοτοπτικές συνθήκες η ίριδα μπορεί να μετακινηθεί ακόμα πιο μπροστά και να οδηγήσει σε πλήρη απόφραξη της γωνίας με απότομη αύξηση της πίεσης.
Μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί όταν υπάρχει κατάσταση έντονου στρες.
Ορισμένα φάρμακα όπως αντισταμηνικά, τρικυκλικά, αντικαταθλιπτικά και κολλύρια προκαλούν διαστολή της κόρης.
Συμπτώματα
- Έντονος πόνος στο βολβό.
- Αίσθημα βάρους στον οφθαλμό.
- Έντονος πονοκέφαλος.
- Αίσθημα ναυτίας, τάσης για εμετό.
- Θολή όραση ή ξαφνική απώλεια όρασης.
Όραση ομιχλώδης με έγχρωμους δακτύλιους γύρω από τα φώτα εκτροπές, όπως άλω γύρω από φως.
- Ο Επιπεφυκότας γίνεται υπεραιμικός -περικεράτιος ένεση- με ελικοειδή αγγεία του επιπεφυκότα.
Κατά τη διάρκεια της εξέταση,ς ο κερατοειδής είναι θολός, η κόρη είναι σε διαστολή ή από στρογγυλή γίνεται οβάλ. Η ενδοφθάλμια πίεση υπερβαίνει τα 50mmHg.
Διάγνωση
Μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης
- Γωνιοσκόπηση με τη βοήθεια ειδικού φακού και σχισμοειδής λυχνίας κάνουμε έλεγχο μεγέθους της γωνίας.
- Βυθοσκόπηση χωρίς μυδρίαση διαγνώσκουμε τυχόν αλλοιώσεις του οπτικού νεύρου.
- Έλεγχος οπτικού πεδίου μας δίνει τη λειτουργική βλάβη της όρασης. Όταν η εξέταση των οπτικών πεδίων εμφανίζει βλάβες, η βλάβη του οπτικού νεύρου είναι προχωρημένη και μη αναστρέψιμη.
ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΟΠΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ (CLO)
- Οπτική τομογραφία συνοχής νευρικών ινών και οπτικού νεύρου.
- Μέτρηση της ροή του αίματος του οπτικού νεύρου (BFA).
- Παχυμετρία κερατοειδούς για ασθενείς με κεντρικό πάχος κερατοειδούς μεγαλύτερη από 520mm, έχουν τιμή ενδοφθάλμιας πίεσης υπερτιμημένη. Ενώ ασθενείς με αντίστοιχο πάχος κερατοειδούς μικρότερο από 520mm η τιμή που βλέπουμε στο τονόμετρο είναι υποτιμημένη.
Νέες Τεχνολογίες
- HRT
- GDX
- OCT οπτικού νεύρου
Χρησιμοποιούνται προκειμένου να αναγνωριστούν τα άτομα που έχουν ή βρίσκονται σε κίνδυνο να αναπτύξουν γλαύκωμα.
Θεραπεία – Αντιμετώπιση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η θεραπεία μπορεί να εξαφανίσει τα συμπτώματα μέσα σε λίγες μέρες, όμως σχεδόν αμέσως μπορεί να προσβληθεί και να υποτροπιάσει το άλλο μάτι. Υπάρχει η συντηρητική φαρμακευτική θεραπεία και η χειρουργική αντιμετώπιση.
Η φαρμακευτική αγωγή σκοπό έχει τη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης και συνήθως γίνεται με φάρμακα σε μορφή σταγόνων που αποτελούν την πιο κοινή και πρώιμη θεραπευτική αντιμετώπιση.
- Οφθαλμικές σταγόνες: άλλες μειώνουν την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού και άλλες αυξάνουν την αποχέτευσή του.
- Τα αντι-γλαυκωματικά φάρμακα λαμβάνονται τακτικά και σε συνεχή βάση.
- Ακεταζολαμίνη δίνεται peros και μειώνει την πίεση στον οφθαλμό άμεσα.
- Οι Β-αναστολείς μειώνουν την ποσότητα του υδατοειδούς υγρού που παράγει ο οφθαλμός.
- Τα στεροειδή μειώνουν τη φλεγμονή.
- Τα παυσίπονα χορηγούνται ως μέτρο ανακούφισης για τον πόνο του βολβού και τον πονοκέφαλο.
- Τα φάρμακα για τη ναυτία και εμετό.
- Η πιλοκαρπίνη προκαλεί μύση δηλαδή ανοίγει την γωνία μεταξύ ίριδας και κερατοειδούς.
- Η ενδοφλέβεια χρήση φαρμάκου, όπως η μανιτόλη δίνεται για την πτώση της πίεσης, στους οφθαλμούς μέσα σε λίγη ώρα.
- Όταν η ενδοφθάλμια πίεση αποκατασταθεί χρειάζεται εκ νέου θεραπεία με Ιριδοτομή με LASER. Το Laser χρησιμοποιεί μια ιδιαίτερα εστιασμένη δέσμη φωτός για να δημιουργήσει οπή στο εξωτερικό άκρο της ίριδας.
Στην Περιφερική ιριδοτομή με laser κάνουμε 2 μικρές οπές στην ίριδα δημιουργώντας έτσι μια νέα δίοδο αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού. Σπάει κατά αυτό τον τρόπο ο κορικός αποκλεισμός και επιστρέφει η ίριδα πίσω στη φυσιολογική της θέση.
Η χειρουργική ιριδεκτομή γίνεται σε δεύτερο χρόνο. Ο χειρουργός δημιουργεί ένα μικρό τριγωνικό άνοιγμα στην ίριδα.
Η τραμπεκουλεκτομή είναι η περισσότερο διαδεδομένη μέθοδος. Κατασκευάζεται χειρουργικά μία τεχνητή οδό αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού από τον πρόσθιο θάλαμο προς την εξωτερική επιφάνεια του σκληρού χιτώνα.
Η Ένθεση αντιγλαυκωματικής βαλβίδας.
Πρόκειται για μια μικροσκοπική βαλβίδα η οποία βοηθά στην αποστράγγιση του υδατοειδούς υγρού με εναλλακτικό τρόπο.
Τέλος, η καναλοπλαστική είναι μία πολλά υποσχόμενη τεχνική.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Παρακολούθηση της ενδοφθάλμιας πίεσης είτε σε συχνά χρονικά διαστήματα ή με την τονομετρική καμπύλη η οποία αφορά διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Γωνιοσκοπία σε αυτούς που έχουν κλειστή γωνία. Προληπτική θεραπεία σε αυτούς τους ασθενείς και για την αποφυγή ενός επεισοδίου οξέος γλαυκώματος υπάρχουν δύο επιλογές:
- Περιφερική ιριδοτομή με laser.
- Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη.
Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος θα πρέπει να υποβάλλονται τα άτομα σε τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι το γλαύκωμα προσβάλει το 5% του πληθυσμού.
Συχνότερα δε δίνει συμπτώματα, προχωρά αθόρυβα και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης.
Απαραίτητη είναι η προληπτική εξέταση
Πάνω από 40 ετών υποχρεωτικά μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
Θεωρείται απαραίτητη η τακτική εξέταση και ο επανέλεγχος των οπτικών πεδίων όπως και η γωνιοσκόπηση.
Η θεραπεία αποβλέπει στη μη επιδείνωση των βλαβών και σταθεροποίηση της βλάβης.
Τα σύγχρονα κολλύρια είναι πολύ αποτελεσματικά.
Υπάρχουν πλέον τα μέσα για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση όλων των ειδών τα γλαυκώματα.